Vlak achter het station in Leeuwarden waan je je terug in de tijd. Smalle straatjes en knusse arbeidershuisjes uit 1905 typeren de karakteristieke wijk de Hollanderwijk. De gehele wijk vormt een rijksmonument en dus worden de huizen tot in de puntjes onderhouden. In 2022 kregen wij een opdracht: alle 177 monumentale woninkjes zijn toe aan een nieuw dak. Aan ons en bouwbedrijf Lont de uitdaging om dit voor elkaar te krijgen. En nu in 2025 kunnen we zeggen: dat is gelukt! Het project werd uitgevoerd in opdracht van woningcorporatie Elkien. De wijk is verbeterd op het gebied van duurzaamheid en wooncomfort, wat er voor zorgt dat ze weer 100 jaar vooruit kunnen.

De kracht van ketensamenwerking

Dit jarenlange megarenovatieproject is geen solostuk, maar het resultaat van een nauwe ketensamenwerking. Opdrachtgever woningcorporatie Elkien schakelde bouwbedrijf Lont in voor de uitvoering. Als vaste partner voor het aanpakken van de daken, werden wij ingeschakeld voor de specialistische werkzaamheden aan het dak. Het is niet voor het eerst dat Lont en Hekstra hun krachten bundelen. Sinds 2017 werken we regelmatig samen en dat bevalt nog steeds goed. Tijdens dit project werd de kracht van de samenwerking het meest zichtbaar. “Wat we daar samen voor elkaar hebben gekregen, dat is echt uniek, vertelt Jorrit (projectleider van Lont). Daar hebben we ook iedereen voor nodig gehad: gemeenten, monumentencommissies, pannenleveranciers en diverse samenwerkingspartners. Het was een complexe opgave. Uiteindelijk hebben we een resultaat neergezet waar je ‘u’ tegen kunt zeggen.” Romke vult trots aan: “Het is echt een bijzonder project geweest.” Vanaf het begin waren we nauw betrokken bij het maken van de plannen. Romke nam het initiatief voor een bijzonder traject: het opnieuw ontwikkelen van dakpannen die niet van oud te onderscheiden zijn. “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het aanzicht zo weinig mogelijk verandert en dat de nieuwe dakpannen niet zo nieuw lijken?”

Op zoek naar een nieuwe oude pan

We vonden aanvankelijk een kleinschalige fabrikant in Sneek voor authentieke dakpannen. Maar de productiecapaciteit bleek onvoldoende voor de renovatie van 177 woningen. De hoge gasprijzen maakten het bovendien onbetaalbaar. De nieuwe pannen moesten exact lijken op de originele Friese golfpannen, inclusief de glanzende glazuurlaag. Via een leverancier werd een fabriek in Oost-Europa gevonden. Daar werd een mal ontwikkeld op basis van een oud prototype. De investering bleek succesvol: de pannen zagen er zelfs authentieker uit dan de eerdere exemplaren. De dakpannen worden gemaakt van rivierklei, dat traditioneel wordt verwerkt via strengpersen. De overtollige klei wordt met de hand van de dakpannen verwijderd. Daarna worden de pannen op ouderwetse bakladen gelegd en worden ze afgebakken in een traditionele, hout gestookte oven. Net als vroeger.

Een logistieke puzzel

De Hollanderwijk is grotendeels autoluw, met smalle paden en weinig ruimte. Dat maakte het aanvoeren van materialen lastig. “We hebben alles met kleine shovels heen en weer gereden. Ook de posities van de kranen waren uitdagend, die moesten op afstand werken. Het was echt passen en meten,” vertelt Romke. Tegelijkertijd ging het werk op het dak sneller dan de levering van de ambachtelijke dakpannen. “We moesten dus zelfs iets vertragen om te voorkomen dat er tussentijds een tekort aan pannen zou ontstaan.”

Maar geen uitdaging bleek te groot. Het project heeft in totaal dik drie jaar geduurd en is op woensdag 11 juni afgesloten met de buurt en alle betrokken partijen. Romke blikt met trots terug op dit grote, maar vooral bijzondere project. “Monumentale dakrenovatie is gewoon heel mooi werk. Dat gaat verder dan alleen de dakpannen. De uitdaging zit ook in het zinkwerk, de authentieke elementen en de goten. Ondanks dat het veel woningen zijn, is geen enkele woning hetzelfde. Het resultaat is prachtig. Het vakmanschap straalt ervan af!”